Boom/Struik van de week: Hedera
Klimop
De klimop heeft niet te klagen in deze tijd. Hij wordt volop aangeplant als afscheiding in moderne tuinen. Betonijzer in de grond, klimop ertegen. Klaar. Hele wijken staan er vol mee en ook in het Markdal is klimop te vinden.
Onze klimop (Hedera helix) is de enige vertegenwoordiger van het geslacht ‘klimop’ in de gematigde streken. De planten zijn van oorsprong tropisch. Een naast familielid is ginseng, waarvan de wortels worden gebruikt in de traditionele Chinese geneeskunde. Het economisch nut van leden van deze familie is daarnaast voornamelijk gelegen in het gebruik als sierplant.
Op geschikte oppervlakten zoals van bomen en rotsen zijn ze in staat 25-30 m hoog te klimmen. De jongen scheuten zijn slank, flexibel en hebben kleine hechtwortels om zich vast te zetten op het oppervlak als boom of rots; de volwassen takken zijn dik, zelfdragend en zonder hechtwortels. Er zijn twee bladvormen: gelobde bladeren op jonge kruipende en klimmende loten en ongelobde bladeren op de volwassen, bloemdragende takken, die zich gewoonlijk ontwikkelen in de boomtoppen of aan de top van rotsen, waar ze volop blootgesteld worden aan het licht. Een klimop onttrekt dus geen voedsel aan de boom waar hij inklimt, en die boom ondervindt maar lichte schade.
Als die ongelobde bladeren worden gestekt, dan vormen zich geen klimstengels meer. Deze vorm wordt in siertuinen gebruikt voor de zogenaamde “bolvormige” klimop. Klimop kan zich echter ook over de grond verspreiden als bodembedekker en is dan ‘klimaf’.
De kleine bloemen verschijnen in de late herfst in 3-5 cm grote schermen en zijn erg rijk aan nectar en daarmee een belangrijke late voedselbron voor bijen en andere insecten. De nieuwste daarvan de klimopbij (Colletes hederae). In 2018 werd die voor het eerst in Breda waargenomen en in de jaren daarna heeft hij zich over de hele stad verspreid. Het is een echte stadsbij.
De vruchten zijn kleine, zwarte bessen die aan het eind van de winter rijpen. Ze zijn giftig voor mensen, maar een belangrijke voedselbron voor vogels, die zo de zaden verspreiden.
Vogels nestelen graag in klimop, vooral de merel en heggemus zie je vaak. Kortom, als je zorgt dat je klimop kan uitgroeien en gaat bloeien en vrucht draagt, heb je een plant die veel bijdraagt aan de biodiversiteit in je tuin.
De wetenschappelijke geslachtsnaam ‘Hedera’ betekent ‘vastgrijpen’. De soortaanduiding ‘helix’ betekent ‘windend’ en dat is precies wat de plant doet.
Tekst en foto’s: Aad van Diemen
