Boom/Struik van de week: Rododendron
Rododendron
Iedereen kent de rododendron. In het voorjaar zijn ze onmiskenbaar door de grote bloemen die in een dichte bolvormige tros staan. Je hebt ze in allerlei kleuren: wit, rood, geel, paars. Maar ook zonder die bloemen zijn de meest voorkomende soorten goed te herkennen aan de grote langwerpige leerachtige bladeren die er ook in de winter aan blijven zitten. Mijn vrouw beweert dat je aan de stand van bladeren kunt aflezen hoeveel graden het vriest. Hoe meer naar beneden ze wijzen, hoe kouder het is.
Maar weinig mensen zullen de rododendron beschouwen als een inheemse plant. Toch staat hij als zodanig in de bijbel van de botanisten, ‘Heukels Flora van Nederland’. We hebben het dan wel over de Pontische rododendron (Rhododendron ponticum). Dit is de rododendron die je het meest ziet en vooral op de landgoederen zoals Hondsdonk, Luchtenburg en Valkenberg rondom Breda. Daar kun je ook zien dat de rododendron niet voor niets ‘invasief’ achter zijn naam heeft staan in de Heukels. Een paar jaar geleden is men op Hondsdonk flink aan het zagen gegaan in de rododendron om de Kruisvijvers weer zichtbaar te maken. Zoiets gaat ook bij het landgoed Wolfslaar in Breda gebeuren. Daar wil men het oorspronkelijke tuinontwerp weer zichtbaar maken. Daar horen zichtlijnen bij, waardoor je bijvoorbeeld de ijskelder weer kunt zien. In de 18de eeuw is men in Nederland begonnen met het aanplanten van rododendron op landgoederen en daarom wordt er een cultuurhistorische waarde aan toegekend. Woekeren hoort daar niet bij.
In Engeland is de rododendron een serieuze plaag. Recent is bekend geworden dat de soort die daar zoveel last veroorzaakt, niet de Pontische rododendron is, maar een kruising van de Pontische met één of meer andere soorten. Ook voor Nederland worden kruisingen vermoed. Wat de rododendron tevens minder sympathiek maakt bij sommigen, is het feit dat de nectar en dus ook de honing giftig is. De bladeren zijn giftig voor vee. Voorstanders van biodiversiteit hebben ook niet zoveel op met rododendron. De bladeren die afvallen verteren slecht en eenieder kan vaststellen dat onder deze struiken niets wil groeien. Daar staat dan weer tegenover dat hommels de bloemen zeer wel weten te vinden.
De Pontische rododendron is afkomstig uit Zuidelijk Europa en Anatolië. ‘Pontisch’ is het gebied ten zuiden van de Zwarte Zee, zo genoemd door de Grieken. ‘Rododendron’ betekent letterlijk ‘rozenboom’. Met rozen heeft de struik echter niets van doen. Hij behoort tot de heidefamilie.
Tekst en foto’s: Aad van Diemen
